Odbudowa szkliwa zębów, czyli o tym jak wzmocnić zęby?

Czy wiesz, że szkliwo zębów to najtwardsza tkanka naszego organizmu? Szkliwo chroni głębsze struktury zęba przed uszkodzeniami mechanicznymi, kwasami i innymi czynnikami zewnętrznymi. Mimo wyjątkowo dużej wytrzymałości szkliwo może ulec różnego rodzaju uszkodzeniom i demineralizacji. To powoduje jego ubytki i w konsekwencji osłabienie ochrony zębów. Jak rozpoznać, że mamy osłabione szkliwo? Czy istnieją skuteczne sposoby na wzmocnienie zębów?

Spis treści

• Co osłabia szkliwo zębów - przyczyny
• Jakie czynniki powodują, że nasze szkliwo staje się słabsze?
• Słabe zęby – co powinno nas zaniepokoić?
• Jak wzmocnić zęby? – sprawdzone sposoby
• Zachowaj równowagę, czyli jak pH jamy ustnej wpływa na Twoje szkliwo?

W ciągu dnia szkliwo zębów jest stale narażone na czynniki, które mogą je osłabiać. Dlatego to, w jaki sposób dbamy o higienę jamy ustnej, to co pijemy i spożywamy, ma ogromny wpływ na zdrowie zębów. Szkliwo jest szczególnie podatne na działanie kwasów i cukrów. Kwasy mogą pochodzić z naszej diety, ale przede wszystkim są wytwarzane przez bakterie płytki nazębnej. Jak do tego dochodzi? Cukry proste to główne źródło pożywienia dla bakterii. Pozyskują je z zalegających na naszych zębach resztek pokarmu. Bakterie przekształcają cukry proste do kwasów organicznych, co w efekcie powoduje obniżenie pH środowiska w jamie ustnej do poziomu poniżej 5,5. Niestety takie warunki sprzyjają demineralizacji szkliwa zębów – czyli utracie składników mineralnych, takich jak jony wapnia czy fosforany. Składniki te są bardzo ważne, gdyż odpowiadają za wytrzymałość i twardość szkliwa zębów.

Warto wiedzieć, że u osób z małym ryzykiem wystąpienia próchnicy procesy demineralizacji szkliwa, wynikające z dobowych wahań pH w jamie ustnej, są w naturalny sposób równoważone poprzez remineralizujące działania śliny. Jeśli ta równowaga zostanie zaburzona i procesy demineralizacji zaczną przeważać nad remineralizacją, nasze szkliwo ulegnie osłabieniu. 

• Niedostateczna i nieregularna higiena jamy ustnej – codzienne szczotkowanie zębów rano i wieczorem to jedno z najprostszych zaleceń, a jednocześnie jedno z nagminnie zaniedbywanych. To podstawa dla utrzymania zdrowych i mocnych zębów. Najczęściej myjemy zęby za rzadko, zbyt krótko i powierzchownie, zapominając o czyszczeniu przestrzeni międzyzębowych. Więcej na temat prawidłowego mycia zębów i tego, jakich błędów unikać, dowiesz się z wpisu ➤Jak myć zęby poprawnie?
• Zbyt mocne i intensywne szczotkowanie zębów oraz używanie za twardej szczoteczki sprzyja nadmiernemu ścieraniu szkliwa, co w efekcie może doprowadzić do zwiększonej wrażliwości zębów.
• Używanie mocno ściernych, intensywnie wybielających past do zębów.
• Mycie zębów tuż po spożyciu kwaśnych produktów (np. soki owocowe, napoje gazowane, kawa czy alkohol). Po spożyciu tego rodzaju produktów odczekaj ze szczotkowaniem zębów minimum 20-30 minut. Wcześniej możesz przepłukać jamę ustną wodą.
• Słodzone napoje, w tym napoje owocowe, gazowane i napoje energetyczne. Są one źródłem cukrów prostych i kwasów, które mogą nasilać procesy demineralizacji szkliwa.
• Słodycze i produkty kleiste, które łatwo przylegają do zębów i wnikają pomiędzy nie, także osłabiają szkliwo. Są to na przykład chipsy, słodkie ciasteczka, sucharki, cukierki, itp.
• Niektóre choroby przewlekłe, takie jak refluks żołądkowo-jelitowy czy bulimia, która wiąże się z częstymi wymiotami.
• Choroby jamy ustnej jak kserostomia (suchość w ustach).
• Bruksizm, czyli zgrzytanie zębami może powodować nadmierne ścieranie szkliwa.

Jeżeli zęby są długotrwale narażone na działanie czynników uszkadzających, próchnicotwórczych to w rezultacie szkliwo staje się „kruche” i słabe, a do tego jeszcze bardziej podatne na uszkodzenie. Może nawet pękać. Jakie objawy powinny nas zaniepokoić?

• Nadwrażliwość zębów, objawiająca się zwiększoną wrażliwością na zimne, gorące czy kwaśne pokarmy. Uszkodzone szkliwo odsłania zębinę, która mając kontakt z ciepłymi lub zimnymi potrawami, reaguje bólem. To dlatego podczas spożywania tego rodzaju produktów możemy odczuwać charakterystyczny nieprzyjemny, kłujący ból zębów.
• Białe plamki na powierzchni szkliwa, czyli odwapnienie zębów. Może to zwiastować początek próchnicy, która na tym etapie jest jeszcze odwracalna. Na odwapnienie szkliwa mogą być bardziej narażone osoby noszące aparat ortodontyczny czy protezy.
• Wyczuwalna nierówność i porowatość szkliwa zębów.
• Większa skłonność do powstawania przebarwień – porowata struktura szkliwa sprzyja odkładaniu się osadów i barwników ze spożywanych pokarmów. Zęby mogą być bardziej żółte.
• Ukruszenia lub pęknięcia zębów, na przykład z powodu bruksizmu.
• Nieregularne krawędzie zębów.
• Zwiększona podatność na rozwój próchnicy.

Czy istnieją sprawdzone sposoby na odbudowę szkliwa zębów? Jak możemy wzmocnić „kruche” zęby? Przedstawiamy skuteczne sposoby, które możesz zastosować w domu.

• Włącz do codziennej rutyny pielęgnacyjnej pasty odbudowujące szkliwo – tego rodzaju pasty odbudowują ubytki w szkliwie, co pozwala je wzmocnić i zregenerować. W ich składzie znajdziemy związki wapnia i fosforu, które wbudowując się w strukturę zęba pomagają zmniejszyć nadwrażliwość oraz sprawiają, że zęby stają się gładsze i mocniejsze. Jeśli szukasz sprawdzonych i polecanych past, które pomogą Ci wzmocnić zęby, sprawdź ➤ranking past na nadwrażliwość zębów.
• Wypróbuj specjalne preparaty remineralizujące – to produkty o skoncentrowanej formule bogatej w łatwo przyswajalne jony wapnia i fosforu, nazywane też płynnym lub sztucznym szkliwem. Zawierają one bioaktywne cząsteczki, które są podobne pod względem budowy i składu do naturalnych składników mineralnych, występujących w naszych zębach. Ich niezwykłą cechą jest zdolność do przenikania w głąb mikroubytków i uszkodzeń w szkliwie i zębinie. Dzięki temu preparaty odbudowujące zapewniają skuteczny i wysoki poziom remineralizacji szkliwa, zmniejszają nadwrażliwość, gwarantując jednocześnie lepszą ochronę przed negatywnym działaniem kwasów. Najczęściej występują w formie żelu czy musu. Są polecane do stosowania po umyciu zębów. W tego typu preparatach znajdziemy cząsteczki nanohydroksyapatytu, amorficzny fosforan wapnia (ACP), kompleks fosfopeptydu kazeiny (CPP) lub glicerofosforan wapnia. Kiedy warto sięgnąć po takie produkty? Gdy odczuwamy zwiększoną wrażliwość zębów, obserwujemy białe plamy na szkliwie, które mogą świadczyć o początkach próchnicy, a także w trakcie i po leczeniu ortodontycznym.

Polecane dla Ciebie

• Włącz do codziennej higieny jamy ustnej produkty z fluorem – flour to pierwiastek o udowodnionym działaniu przeciwpróchniczym. Wzmacnia szkliwo zębów, zapobiega demineralizacji szkliwa oraz hamuje rozwój próchnicy. Wspomaga także procesy remineralizacji szkliwa. Co ciekawe, wiele badań naukowych wskazuje na synergistyczne działania preparatów fluorkowych i niefluorkowych. Oznacza to, że ich działanie wzajemnie się uzupełnia, a stosowanie ich razem zapewnia skuteczniejsze działanie. Dlatego, jeśli Twoje szkliwo jest osłabione i wymaga wzmocnienia, warto do codziennej pielęgnacji jamy ustnej włączyć pasty z fluorem oraz preparaty zawierające też inne związki odbudowujące, takie jak wyżej wymienione – hydroksyapatyt, CPP, ACP czy glicerofosforan wapnia. 
• Sięgnij po gumę bezcukrową po posiłku – w ciągu dnia poziom pH w jamie ustnej nieustannie się zmienia. Wartość pH spada szczególnie po spożyciu słodkich i kwaśnych produktów. Żucie gumy bezcukrowej po posiłku pobudza produkcję śliny, która działa nie tylko bakteriobójczo, ale także pomaga zneutralizować kwaśne pH w jamie ustnej.
• Zadbaj o odpowiednie nawodnienie organizmu - produkcja śliny jest ściśle związana z poziomem nawodnienia organizmu, ponieważ aż 99,5% składu śliny stanowi woda. Dlatego, aby mogła ona pełnić swoje funkcje i między innymi neutralizować kwaśny odczyn w jamie ustnej, powinniśmy pamiętać o regularnym piciu wody w ciągu dnia.
• Zadbaj o to co jesz - pamiętaj aby w Twoim codziennym jadłospisie nie zabrakło produktów, które pobudzają wydzielanie śliny, dostarczają składników niezbędnych do remineralizacji szkliwa oraz hamują namnażanie bakterii próchniczych. Do produktów wspierających zdrowie zębów zaliczmy mleko i produkty mleczne, które są źródłem białka, wapnia i fosforanów. Produkty zawierające błonnik pokarmowy, czyli warzywa, owoce (np. marchewka, rzodkiewka, jarmuż, cykoria, papryka, brokuły, jabłka, śliwki), produkty zbożowe, strączki czy orzechy. 

Polecane dla Ciebie

Jak już wspomnieliśmy na początku, największym wrogiem szkliwa są kwasy. Łatwo wchodzą one w reakcję z minerałami, z których zbudowana jest powierzchnia naszych zębów. W efekcie niejako "rozmiękczają" szkliwo, czyli inaczej powodują erozję szkliwa. Kwaśny odczyn posiadają na przykład, już wcześniej wspomniane słodkie napoje gazowane, napoje energetyczne czy napoje typu cola. Spożywanie ich w nadmiernej ilości powoduje ubytek minerałów ze szkliwa. Co więcej, słodkie napoje gazowane bardzo często mają dużo cukru, który stanowi pożywkę dla bakterii próchniczych. I tak tworzy się błędne koło, ponieważ bakterie te najlepiej rozwijają się w kwaśnym środowisku, same jednocześnie wytwarzając kwasy z cukrów, które dostarczamy z pożywienia. Naszym największym sprzymierzeńcem w przywróceniu właściwego pH w jamie ustnej do wartości około 6-7 jest ślina. Obmywa ona powierzchnię zębów, pomagając w ten sposób usunąć resztki jedzenia, bakterie oraz neutralizuje kwaśny odczyn w jamie ustnej. W ten sposób ślina pomaga chronić zęby przed rozwojem próchnicy, nadwrażliwością oraz przebarwieniami. W normalnych warunkach, gdy spożywamy posiłek ślina działa między innymi mineralizująco i buforująco. Zapobiega utracie cennych minerałów, budujących szkliwo zębów. Niestety częste spożywanie słodkich przekąsek, słodyczy, napojów gazowanych lub niedobór śliny może zaburzyć proces przywracania optymalnego pH jamy ustnej, co w konsekwencji osłabi szkliwo.